Patient Empowerment

Patient Empowerment kan gedefinieerd worden als het proces dat leidt tot een gelijkwaardige relatie zorgvrager-zorgverstrekker. De zorgvrager houdt dan controle of een gevoel van controle over zijn/haar zorgproces. Het (gevoel van) autonomieverlies dat een mens ondergaat door ziek te worden, moet tot het strikte minimum worden beperkt. Daar zorgen de zorgvrager, de zorgverstrekker, de zorgorganisatie en het zorgsysteem samen voor.

Sarah Van Der Eecken van de Sociale Dienst van het Sint-Andriesziekenhuis licht twee casussen* uit de praktijk toe: 

• Mevrouw Tack wordt na een val met de fiets plots in het ziekenhuis opgenomen. Ze blijkt een gecompliceerde beenfractuur te hebben alsook verscheidene kneuzingen. In het ziekenhuis hoort ze dat ze overmorgen naar huis kan. Aangezien ze met krukken moet stappen en bijgevolg veel minder mobiel is, voelt ze zich niet in staat om naar huis te gaan. Het maakt haar onzeker niet te weten hoe haar herstel verder zal verlopen en welke progressie ze op welke termijn mag verwachten. Ze is hierdoor uit haar gewone doen. Bovendien is mevrouw alleenstaand en woont haar familie vrij ver weg.
  
  De druk van het naderende ontslag weegt bij haar zwaar door. Ze wil zich niet aanstellen maar voelt zich nog niet klaar om alleen naar huis te gaan. Zij zou graag nog enkele weken gehospitaliseerd blijven. De sociale dienst wordt ingeschakeld. Haar angst om naar huis te gaan komt ter sprake. Het feit dat er naar haar geluisterd wordt en dat er verschillende mogelijkheden uitgelegd worden stelt haar al wat meer gerust. Toch wordt het advies gegeven om haar zorgen en verhaal ook met de behandelend arts te delen. Mevrouw Tack denkt hierover na en kadert de daaropvolgende dag haar zorgen naar de arts toe, ze komt voor zichzelf op en stelt dat naar huis gaan momenteel echt geen optie is. De arts schakelt hierop extra kinesitherapie in (vooral voor extra gangrevalidatie en vertrouwen te kweken in het stappen met krukken) en mevrouw krijgt ook de nodige uitleg over haar medische situatie en het te verwachten verloop.
  
  Omdat een directe terugkeer naar huis door de patiënte als niet haalbaar wordt gezien, wordt uiteindelijk een tijdelijk verblijf in een zorghotel ingeschakeld. Mevrouw hoopte aanvankelijk op een kortverblijf in het wzc van haar eigen gemeente maar aangezien dit op korte termijn niet mogelijk blijkt, kan ze zich mits de nodige info verzoenen met de piste van het zorghotel. Bovendien staan we ook al stil bij de mogelijkheden van thuishulp voor wanneer mevrouw het zorghotel zal verlaten. We stimuleren haar sterk om hier tijdig over na te denken en vragen aan onze collega van het zorghotel om mevrouw hier praktisch in te ondersteunen. Door in gesprek te gaan met de sociale dienst en de arts kwam mevrouw terug in haar eigen kracht te staan, ze kreeg de regie weer in handen. Ze kreeg inzicht in haar te verwachten revalidatie en kreeg daardoor grip op haar verdere herstel en de verblijfsmogelijkheden alsook de mogelijkheden bij een terugkeer naar huis.
  
  
• Suzanne is gehospitaliseerd op de inwendige afdeling met een terminaal oncologische problematiek. Zij gaat zienderogen achteruit. Mevrouw maakt zich zorgen om haar bejaarde partner die beginnend dementerend is en nu alleen thuis verblijft. Zij denkt dat hij het ook niet zal begrijpen als zij er plotseling niet meer is. Met de kinderen is er weinig tot geen contact meer. De verpleging heeft ook al opgemerkt dat meneer minder verzorgd is en maakt zich zorgen. We spreken af dat ik opgebeld wordt wanneer de partner op bezoek komt. Ik probeer de partner zo laagdrempelig mogelijk te benaderen bij ons eerste gesprek. Ik probeer duidelijk te maken dat we ons wat zorgen maken en uiteindelijk win ik zijn vertrouwen. In ons gesprek wordt duidelijk dat meneer beseft dat het niet goed gaat met Suzanne maar hij durft er met haar niet over te spreken om elkaar te sparen.
  
  Ik stel hem gerust door te luisteren en meneer te stimuleren in gesprek te gaan met Suzanne alsook met de betrokken hulpverleners zoals arts en verpleging. Gezien zijn zelfzorg niet meer volledig lukt leg ik ook alle mogelijkheden naar thuishulp uit waarna meneer akkoord gaat dat we thuisverpleging en warme maaltijden regelen alsook een familiaal helpster voor boodschappen, was, strijk en onderhoud van de woning. Ook aan de huisarts wordt gevraagd om een extra oogje in het zeil te houden. Ik doe ook een terugkoppeling naar arts en verpleging naar aanleiding van ons gesprek. Daaropvolgend vindt er een gesprek plaats met Suzanne en haar partner waar er in mensentaal wordt duidelijk gemaakt wat de medische situatie op dit moment is.
  
  Voor Susanne is het een hele opluchting te weten dat haar partner op de hoogte is van haar situatie en dat er eveneens een kader van hulpverlening rond hem gecreëerd wordt. Haar soms opstandige gedrag (tegen medisch advies willen vertrekken uit het ziekenhuis) verdwijnt als sneeuw voor de zon. Waar er vroeger maar moeizaam communicatie mogelijk was, worden nu eindelevensvragen gesteld. De eigen regie wordt herwonnen. Uiteindelijk wordt ook het contact met een van de dochters hersteld. In deze casus was het belangrijk om het verhaal achter het opstandige gedrag te beluisteren en ook praktische oplossingen aan te bieden waardoor patiënt en partner weer de touwtjes in handen kregen.

Zie ook www.patientempowerment.be

* Omwille van de privacy werden de namen van de mensen in deze casussen gewijzigd.